Diabloceratops – niezwykły dinozaur z późnej kredy

Diabloceratops to fascynujący rodzaj dinozaura z grupy ceratopsów, który żył w późnej kredzie na terenach dzisiejszej Ameryki Północnej. Jego odkrycie miało miejsce stosunkowo niedawno, ponieważ formalna jego klasyfikacja została dokonana dopiero w 2010 roku przez naukowców Jamesa Kirklanda i Donalda DeBlieuxa. Odkrycie to wzbogaciło naszą wiedzę na temat różnorodności dinozaurów tego okresu oraz ich morfologii.

Odkrycie i opis gatunku

Pierwsze skamieniałości Diabloceratops, a konkretnie holotyp gatunku typowego, znanego jako Diabloceratops eatoni, zostały znalezione w górnokredowych osadach formacji Wahweap w Utah. Holotyp, określany jako „czaszka z Last Chance” (UMNH VP 16699), obejmował całą lewą stronę czaszki oraz fragmenty prawej strony. Wiek tych osadów szacuje się na około 79,57 miliona lat, co plasuje Diabloceratops w środkowym kampanie.

Dinozaur ten był stosunkowo niewielkim przedstawicielem grupy centrozaurów z podrodziny Centrosaurinae. Długość czaszki od rostrum do kłykci wynosiła około 62 cm, podczas gdy długość od dzioba do końca kryzy osiągała około 1 metra. Cechą charakterystyczną Diabloceratops były dwa zakrzywione kolce o długości około 0,5 m, wyrastające z końca kryzy.

Morfologia i cechy szczególne

Diabloceratops eatoni wyróżniał się również swoimi rogami nadoczodołowymi, które były stosunkowo długie i proste, osiągając długość około 25 cm. Tego rodzaju morfologia rogów była rzadkością wśród centrozaurów; podobne cechy obserwowano jedynie u albertaceratopsa. Róg nosowy tego dinozaura był natomiast stosunkowo mały, co czyniło go jeszcze bardziej unikalnym.

Kolejnym interesującym aspektem budowy Diabloceratops była obecność dobrze wykształconego dodatkowego okna przedoczodołowego, otoczonego kośćmi przedszczękową, szczękową i nosową. Ta cecha morfologiczna występowała także u zuniceratopsa oraz nielicznych bardziej bazalnych neoceratopsów. Szwy czaszki były mocno złączone, co sugerowało, że osobnik ten był dojrzały w chwili śmierci. Jednak zakrzywione ku tyłowi końcówki rogów nadoczodołowych wskazują na to, że był młodym dorosłym dinozaurem.

Wnioski z analizy filogenezy

Wstępna analiza filogenezy przeprowadzona przez Kirklanda i DeBlieuxa sugeruje, że Diabloceratops jest taksonem siostrzanym albertaceratopsa oraz bardziej zaawansowanych centrozaurów. Jego pozycja wewnątrz Centrosaurinae była uznawana za bazalną, co potwierdzało wiele cech morfologicznych wspólnych z przedstawicielami Ceratopsinae.

Inne odkrycia związane z Diabloceratops

Warto również zaznaczyć, że w 1998 roku na terenie formacji Wahweap odkryto inną czaszkę większego centrozaura, znaną jako „czaszka z Nipple Butte” (UMNH VP 16704). To znalezisko było prawdopodobnie związane z osobnikiem bardziej dojrzałym niż holotyp Diabloceratops eatoni. Różnice pomiędzy tymi dwoma odkryciami wskazują na możliwość istnienia różnych gatunków w obrębie rodzaju Diabloceratops. Niemniej jednak podobieństwa anatomic

Artykuł sporządzony na podstawie: Wikipedia (PL).